Šta se dogodilo na današnji dan? Zanimljivosti iz sveta politike, istorije, nauke, sporta, umetnosti… A tu su i rođendani znamenitih ličnosti…
Događaji na dan 15. januar
69. – Oton je postao rimski imperator, ali je ostao na vlasti samo tri meseca.
1535. – Engleski kralj Henri VIII preuzeo vrhovno poglavarstvo nad crkvom prema povelji koju je prethodno usvojio engleski parlament.
1559. – Elizabet Tjudor, kćerka Henrija VIII i Ane Bolen, krunisana u Vesminsterskoj katedrali u Londonu kao Elizabeta I, jedan od najznačajnijih vladara u istoriji Engleske. Na presto stupila posle smrti kraljice Meri I.
1582. – Poljska i Rusija, uz posredovanje pape Grgura XIII, potpisale mirovni ugovor kojim je Rusija izgubila izlaz na Baltičko more.
1892. – James Naismith predstavio je pravila košarke.
1895. – U Sankt Peterburgu premijerno je izveden balet Labuđe jezero (engl. Swan Lake) Pjotra Iljiča Čajkovskog.
1910. – Francuski Kongo postao deo Francuske Ekvatorijalne Afrike.
1912. – Tokom italijansko-turskog rata prvi put iz aviona bačeni propagandni leci.
1920. – Usvajanjem 18. amandmana američkog Ustava u SAD uvedena prohibicija (Volstedov zakon).
1936. – U Ohiu dovršena prva ostakljena zgrada u SAD-u.
1943. – Američke trupe u Drugom svetskom ratu potisnule Japance sa pacifičkog ostrva Gvadalkanal i time zaustavile njihovo napredovanje prema Australiji.
1943. – U Arlingtonu, Virdžinija (kraj Vašingtona) otvoren za rad Pentagon, najveća administrativna zgrada na svetu u kojoj je smešteno Ministarstvo odbrane SAD.
1945. – Osnovana italijanska novinska agencija ANSA.
1960. – Etta James R&B i gospel pjevačica potpisuje ugovor s izdavačkom kućom Chess Records te uskoro objavljuje svoje uspješnice „At Last“, „All I Could Do Was Cry“ i „Trust in Me“.
1970. – Bijafra se predala nakon 32-mesečne borbe za nezavisnost od Nigerije.
1971. – Predsednici Egipta i Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR Anvar el Sadat i Nikolaj Podgorni svečano otvorili Asuansku branu na reci Nil. Radovi trajali 11 godina.
1973. – Premijer Izraela Golda Meir u Vatikanu razgovarala s papom Pavlom VI, koji je tom prilikom rekao da podržava međunarodni status Jerusalima. To je bio prvi susret jednog predsednika Vlade jevrejske države s poglavarem rimokatoličke crkve.
1973. – Američki predsednik Ričard Nikson je suspendovao sve ofanzivne akcije protiv Severnog Vijetnama navodeći kao razlog napredak u mirovnim pregovorima.
1985. – Brazilski kongres je izabrao Tankreda Neveša za predsednika Brazila, čime je okončana 21-godišnja vladavina vojne hunte.
1991. – Istekom roka Ujedinjenih naroda za povlačenje iračkih snaga iz Kuvajta, otvoren je put za akciju Pustinjska Oluja.
1992. – Evropska unija službeno priznala nezavisnost Hrvatske i Slovenije od Jugoslavije.
1993. – SAD naredile pomorsku blokadu Haitija, uz obrazloženje da „talas izbeglica iz te zemlje može dovesti do masovnog gubitka života u moru“.
1998. – Inauguracija Mila Đukanovića za predsednika Crne Gore izazvala burne proteste pristalica bivšeg predsednika Momira Bulatovića, vođe promiloševićeve struje u Crnoj Gori. Taj događaj označio ozbiljan rascep u jugoslovenskoj vladajućoj nomenklaturi. Predsednik Jugoslavije Slobodan Milošević nikada nije priznao pobedu Đukanovića, što je saveznu državu dovelo u stanje provizorijuma, koje se održalo i po odlasku Miloševića sa vlasti, u oktobru 2000.
1998. – Hrvatsko Podunavlje mirnim je putem reintegrirano u ustavnopravni sustav Republike Hrvatske.
1999. – U selu Račak na Kosovu nađena tela 45 Albanca, za čije su ubistvo optužene srpske snage bezbednosti. Iako ekspertiza finskih patologa koje je angažovala Evropska unija nije dokazala da se radi o masakru civila, taj događaj presudno uticao na donošenje odluke o NATO-bombardovanju Jugoslavije od marta do juna 1999.
2001. – Početak rada na engleskoj verziji Wikipedije.
2001. – Senat Kambodže doneo zakon o formiranju tribunala, sastavljenog od kambodžanskih i međunarodnih sudija, koji će suditi liderima Crvenih Kmera za zločine počinjene tokom njihove vladavine od 1975. do 1979, kada je umrlo od gladi, bolesti ili bilo ubijeno oko 1,7 miliona Kambodžanaca.
2007. – Euro postao valuta u Sloveniji.
2014. – Kraj hrama Abydosa otkriven grob nepoznatog egipatskog faraona Senebkaya.
2015. – Otvoreno Svjetsko rukometno prvenstvo u Kataru.
2015. – Švicarska nacionalna banka ukida minimalni kurs švicarskog franka s evrom.
Rođeni na dan 15. januar
1622. – Rođen Molijer (franc. Molière), pravim imenom Žan Batist Poklen (franc. Jean-Baptiste Poquelin), francuski glumac, pisac komedija i direktor pozorišta iz epohe klasicizma.
1809. – Rođen Pjer Žozef Prudon (franc. Pierre-Joseph Proudhon), francuski ekonomist, filozof i osnivač modernog anarhizma.
1850. – Rođena Sonja (Sofija) Krukovski Kovaljevska (rus. Соня Круковски-Ковалевская), ruska matematičarka.
1850. – Rođen Mihai Eminescu, rumunjski pjesnik.
1873. – Rođen Max Adler, austrijski filozof.
1891. – Rođena Diana Budisavljević (Obexer), je humanitarka austrijskog porijekla koja je tokom Drugog svjetskog rata spasila 15.336 djece iz ustaških logora smrti u NDH.
1893. – Rođen Dragiša Cvetković, jugoslovanski političar.
1902. – Rođen Nazim Hikmet Ran, turski pjesnik i dramatičar.
1902. – Rođen Saud bin Abdulaziz Al Saud, saudijski kralj.
1902. – Rođen Karlo Štajner, hrvatski publicist, preživio gulag, autor knjige 7000 dana u Sibiru.
1902. – Rođen Nazim Hikmet Ran, turski književnik.
1906. – Rođen Aristotel Onazis (grč. Αριστοτέλης Ωνάσης), grčki brodovlasnik.
1908. – Rođen Edvard Teler (engl. Edward Teller), američki fizičar mađarskog porijekla, smatra se izumiteljem američke hidrogenske bombe.
1918. – Rođen Gamal Abdel Naser (arap. جمال عبد الناصر Gamāl ʿAbd an-Nāsir), egipatski političar i državnik.
1919. – Rođen Mladen Delić, sportski novinar i komentator RTV Zagreb.
1924. – Rođen Hamdija Pozderac, predsjednik Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine.
1926. – Rođena Maria Schell, austrijska glumica.
1929. – Rođen Martin Luter King (engl. Martin Luther King, Jr), američki teolog, borac za ljudska prava i dobitnik Nobelove nagrade za mir.
1932. – Rođen Alija Isaković, bosanskohercegovački romansijer, pripovjedač, radio-dramski, televizijski i dramski pisac.
1933. – Rođen Josip Pankretić, hrvatski političar.
1935. – Rođen Artemije Radosavljević, srpski monah.
1944. – Rođena Vesna Girardi-Jurkić, hrvatska arheologinja i političarka.
1958. – Rođen Boris Tadić, srpski političar i državnik.
1958. – Rođen Božidar Kalmeta, hrvatski političar.
1968. – Rođen Injaki Urdangarin (šp. Iñaki Urdangarin), punim imenom Injaki Urdangarin i Libart (šp. Iñaki Urdangarín y Liebaert), vojvoda od Palma de Majorke i španski rukometaš.
1973. – Rođen Tomaš Galasek (češ. Tomáš Galásek), češki fudbaler i trener.
1979. – Rođen Anthony Šerić, hrvatski fudbaler.
1979. – Rođen Ivan Bosiljčić, srpski glumac i pjevač.
1979. – Rođen Martin Petrov (bug. Мартин Петьов Петров), bugarski fudbalski reprezentativac.
1981. – Rođen Pitbul (engl. Pitbull), američki pjevač.
1981. – Rođen Marćin Matkovski (engl. Marcin Matkowski), poljski teniser.
1982. – Rođen Josip Pavić, hrvatski vaterpolist.
1982. – Rođen Filip Karađorđević (sin Aleksandra II), srpski princ.
1982. – Rođen Aleksandar Karađorđević (sin Aleksandra II), srpski princ.
1982. – Rođena Emina Jahović, srpska pjevačica.
1983. – Rođen Hugo Miguel Ferreira Gomes Viana, portugalski fudbaler.
1985. – Rođen Rene Adler (njem. René Adler), njemački fudbaler.
1987. – Rođena Anđela Bulatović, crnorska rukometašica.
1991. – Rođena Darija Igorevna Klišina (rus. Да́рья И́горевна Кли́шина), ruska atletičarka.
Foto: unsplash.com
Novi Sad, 15. januar 2022. godine
