Na današnji dan pravoslavni hrišćani slave najveći praznik, dan kada je vaskrsao Isus Hrist. Sin Gospodnji je na Veliki petak razapet na krstu, zbog izdaje jednog od svojih učenika, Jude, a 2 dana nakon toga vaskrsao.
Zbog čega je Vaskrs najradosniji praznik hrišćana?
To je događaj koji obeležava kraj smrti. Prema Bibliji, Isus nakon svog vaskrsnuća, ponovo dolazi na Zemlju, ne bi li sudio živima i mrtvima, a dok do toga ne dođe, ljudi se postom, uzdržavanjem od čulnih i materijalnih zadovoljstava sjedinjuju sa vaskrsnućem Hristovim i budućim večnim životom. Vaskrs znači i veru u vaskrsnuće, sabiranje umrlih sa živima, kraj patnje i stradanja.
Zašto se datum Vaskrsa menja?
Prema odlukama Nikejskog sabora 325. godine, koje do danas poštuju sve pravoslavne crkve, Vaskrs treba slaviti u prvoj nedelji punog meseca posle prolećne ravnodnevice, ali obavezno posle jevrejske Pashe. Može biti u razmaku od 35 dana, najranije 4. aprila, a najkasnije 8. maja po julijanskom kalendaru. Po gregorijanskom kalendaru, to je period od 22. marta do 25. aprila. Vaskrs pokretan praznik i praznuje se tri dana.
Rane hrišćanske zajednice više od jednog veka vodile su raspravu o datumu na koji treba praznovati ovaj događaj, ali vremenom je prevladalo mišljenje, koje je usvojila većina tadašnjih zajednica, da se to desilo u nedelju, prvog jevrejskog radnog dana posle Sabata. Jevanđelje po Jovanu kaže da “u prvi dan sedmice dođe Marija Magdalena na grob rano dok još beše mrak i vide da je kamen dignut sa groba” (20,1).
U skladu sa tom tradicijom, određeno je da se Vaskrs slavi u nedelju u sedmici posle pashalnog punog meseca.
Zašto se farbaju jaja?
Jaja su se često povezivala sa paganskim festivalima i proslavom proleća, jer simbolično predstavljaju novi život, pa su postala prikladan deo proslave proleća i novog života koji dolazi posle zime.
Tokom paganskih proslava, jaja su se ukrašavala i poklanjala prijateljima i članovima porodice. Simbolika ponovnog rođenja je u skladu sa prolećnom proslavom Vaskrsa jer je to proslava Isusovog vaskrsenja. Tako su praksu ukrašavanja jaja i poklanjanja hrišćani prisvojili i uključili u svoju proslavu Vaskrsa.
Rani hrišćani su u Mesopotamiji farbali jaja u crveno da bi oponašali krv koju je Hrist prolio tokom raspeća. Crkva je navodno preuzela tu tradiciju i od tada je nastavlja.
Običaji tokom Vaskrsa
U nedelju, na dan Vaskrsa, vernici idu na liturgiju i zajednički proslavljaju ovaj praznik uz pozdrav Hristos Vaskrse! – Vaistinu Vaskrse!
Ukućani čestitaju jedni drugima Vaskrsnuće Hristovo i započinju doručak, nakon kog sledi tucanje jajima.
