BRUTO DOMAĆI PROIZVOD
Realni rast bruto domaćeg proizvoda (BDP) Republike Srbije u trećem
kvartalu 2022. godine, u odnosu na isti period prethodne godine, iznosio je
1,0%. Prema preliminarnim procenama RZS-a o ekonomskim kretanjima u
Republici Srbiji u 2022. godini, procenjuje se da je ukupna ekonomska
aktivnost u Republici Srbiji, merena realnim kretanjem BDP-a, u 2022.
godini zabeležila rast od 2,3% u odnosu na 2021. godinu.
INFLACIJA
Međugodišnja inflacija u Republici Srbiji je u novembru 2022. godine
iznosila 15,1%, što je i dalje vođeno višim rastom cena hrane i energenata, koji
i dalje doprinose ukupnoj inflaciji sa oko 70%. Cene hrane su u novembru 2022, u
odnosu na isti mesec prethodne godine, bile više za 22,5%. Visok međugodišnji rast
cena hrane većim delom je posledica delovanja faktora na strani ponude, na koje
mere monetarne politike imaju ograničen efekat, pre svega visokih svetskih cena
hrane, rasta cena ulaznih troškova u proizvodnji i transportu hrane, kao i
negativnih efekata suše u Srbiji i u većem delu Evrope. Na mesečnom nivou,
potrošačke cene su u novembru ove godine povećane za 1,0%, što je znatno
sporije nego u oktobru. Mesečnu dinamiku kretanja inflacije su i u novembru
obeležili rast cena prerađene hrane, cena energenata i cena u okviru bazne
inflacije. Mesečni rast cena hrane je u novembru iznosio 1,2% i bio je vođen rastom
cena prerađene hrane (2,4%), dok su cene neprerađene hrane snižene za 1,0%. Cene
energenata su na mesečnom nivou u novembru povećane za 1,2%, čemu su u podjednakoj meri doprineli rast cena naftnih derivata od 1,5% i rast cena čvrstih goriva od 2,8%. Bazna inflacija se i dalje kreće na znatno nižem nivou od ukupne inflacije
i u novembru je iznosila 9,7%, čemu znatno doprinosi očuvana relativna
stabilnost deviznog kursa u izuzetno neizvesnim globalnim uslovima. Prema
najnovijoj projekciji Narodne banke Srbije (NBS), ukupna inflacija u Srbiji
ostaće povišena do kraja ove i početkom naredne godine, ali će se nakon toga
naći na opadajućoj putanji, uz znatniji pad u drugoj polovini 2023. i povratak u
granice cilja do kraja perioda projekcije.
POLJOPRIVREDA
Novembar 2022. godine obeležilo je toplije vreme sa nešto više padavina
nego što je uobičajeno za ovaj mesec. Agrometeorološki uslovi, ukuljučujući i
temperaturu zemljišta, bili su povoljni za klijanje, nicanje i početne faze razvoja
posejanih ozimih kultura. Takođe, vreme je bilo povoljno za radove u voćnjacima i
vinogradima.
Cene primarnih poljoproizvoda su niže nego prethodnog meseca, sa
tendencijom daljeg opadanja. Cena pšenice (36,50 din/kg, bez PDV-a) u novembru
2022. godine u poređenju sa istim mesecom 2021. godine veća je za 10,6%, kukuruza
(33,99 din/kg, bez PDV-a) za 29,2%, a soje (70,92 din/kg, bez PDV-a) niža je za 3,5%.
PRIVREDNA KOMORA VOJVODINE
Ukupna vrednost agrarne spoljnotrgovinske robne razmene AP Vojvodine u
periodu januar – novembar 2022. godine iznosi 2,9 mlrd evra i veća je za 18,4% od
ostvarene razmene u istom periodu 2021. godine. Ukupna vrednost izvoza agrara
u prvih jedanaest meseci tekuće godine iznosi 1,9 mlrd evra, dok vrednost
uvezenih agrarnih proizvoda iznosi 997,6 mln evra. Međugodišnje, izvoz je
povećan za 11,5%, dok je istovremeno uvoz povećan za 34,0%. Iz spoljnotrgovinske
razmene agrarnih proizvoda u periodu januar – novembar 2022. godine ostvaren je
suficit od 900,6 mln evra koji je manji za 6,0% od suficita zabeleženog u istom
periodu prošle godine (za 57,3 mln evra).
Najznačajniji izvozni poljoprivredni proizvod AP Vojvodine u posmatranom
periodu jeste Kukuruz, izvezen u vrednosti od 249,9 mln evra, što je za 25,2% manje
u odnosu na isti period 2021. godine. Kukuruz učestvuje sa 13,2% u ukupnom izvozu
agrarnih proizvoda. Drugi izvozni poljoproizvod, sa učešćem od 8,5% (vrednost
izvoza 161,3 mln evra), jeste proizvod Ostala pšenica i napolica, koja je u odnosu
na isti period 2021. godine zabeležila povećanje vrednosti izvoza od 7,8%.
Vrednost izvoza Hrane za pse i mačke, koja zauzima treću poziciju sa učešćem od
5,7%, iznosi 107,6 mln evra, i veća je za 11,4 mln evra, odnosno za 11,9% mg.
AP Vojvodina je u prvih jedanaest meseci ove godine najviše uvozila Soje u zrnu,
lomljene ili drobljene, osim za setvu (u vrednosti od 31,9 mln evra, koja je veća
za 215,3% mg). Na drugoj poziciji su Cigarete koje sadrže duvan, ostale, sa
vrednošću uvoza od 33,7 mln evra i povećanjem od 96,4% mg. Treći po vrednosti u
uvozu poljoproizvoda je proizvod Meso od domaćih svinja, ostalo, bez kostiju,
smrznuto (33,7 mln evra), čija je uvezena vrednost veća za 72,3% u odnosu na isti
period 2021. godine.
INDUSTRIJA
Industrijska proizvodnja je u periodu januar – novembar 2022. godine, u
odnosu na isti period 2021. godine, u Republici Srbiji zabeležila rast od
1,7%, dok je na nivou AP Vojvodine u istom periodu zabeležen rast od 4,3%.
Rast industrijske proizvodnje u AP Vojvodini beleže sva tri sektora: Rudarstvo (od
0,2% mg), Prerađivačka industrija (od 4,5% mg) i Snabdevanje električnom
energijom, gasom, parom i klimatizacija (od 2,8% mg). Međugodišnje povećanje
fizičkog obima proizvodnje zabeleženo je u 15 od ukupno 24 proizvodne oblasti
Prerađivačke industrije Pokrajine u posmatranom periodu.
GRAĐEVINARSTVO
U periodu januar – septembar 2022. godine, vrednost izvedenih građevinskih
radova u Republici Srbiji smanjena je za 9,7% u stalnim cenama, dok je na
teritoriji AP Vojvodine zabeležen pad od 2,1%, u odnosu na isti period
prethodne godine. Posmatrano prema vrsti građevina, vrednost izvedenih radova na
zgradama u AP Vojvodini, u prva tri kvartala 2022. godine, u stalnim cenama,
smanjena je za 5,3% mg, dok je vrednost izvedenih radova na ostalim građevinama
povećana za neznatnih 0,3% mg. Posmatrano samo u trećem kvartalu 2022.
godine, u odnosu na treći kvartal 2021, vrednost izvedenih građevinskih
radova na teritoriji Republike Srbije opala je za 13,5% u stalnim cenama,
a na teritoriji AP Vojvodine taj pad iznosi 8,7% mg.
PRIVREDNA KOMORA VOJVODINE
U prvih deset meseci 2022. godine u Republici Srbiji je izdato ukupno
24.001 građevinskih dozvola, što je za 0,3% više nego u istom periodu prethodne
godine. Najviše građevinskih dozvola izdato je na području Regiona Vojvodine
(9.282 ili 38,7% od ukupno izdatih), što je za 1,8% manje nego u istom periodu
prethodne godine. Samo u oktobru 2022, u Republici Srbiji je izdato za 22,2%
manje građevinskih dozvola nego u oktobru 2021. godine, a na teritoriji AP
Vojvodine za 32,8% manje u odnosu na oktobar 2021. godine.
TRGOVINA NA MALO
U prvih jedanaest meseci 2022. godine, promet robe u trgovini na malo u
Republici Srbiji zabeležio je međugodišnje povećanje od 22,5% u tekućim
cenama, odnosno od 6,5% u stalnim cenama. U istom periodu, u AP Vojvodini
je zabeležen rast prometa u trgovini na malo od 22,6% u tekućim, odnosno
5,1% u stalnim cenama. Na unutrašnjem tržištu Republike Srbije u prvih
jedanaest meseci 2022. godine zabeleženo je međugodišnje povećanje prometa u svim
grupama osnovnih agregata po KD, i to u grupi Hrana, piće i duvan za 19,2% u
tekućim, a 2,6% u stalnim cenama, u grupi Neprehrambeni proizvodi, osim motornih
goriva za 18,7% u tekućim, a 7,6% u stalnim cenama, dok je u grupi Motorna goriva
zabeležen najveći rast od 37,4% u tekućim cenama, odnosno 13,2% u stalnim cenama.
TURIZAM
U periodu januar – novembar 2022. godine u AP Vojvodini je ukupan broj
dolazaka turista iznosio 640.431 (17,9% ukupnih dolazaka u Republiku Srbiju u
istom periodu), što je za 60,2% više u odnosu na isti period 2021. godine. Domaći
turisti su činili 51,3% ukupnih dolazaka, a 48,7% su bili dolasci stranih
državljana. U odnosu na isti period prethodne godine, broj dolazaka domaćih
turista povećan je za 27,2%, a broj dolazaka stranih turista za čak 120,2%. Ukupan
broj registrovanih noćenja turista u Vojvodini u periodu januar – novembar
2022. godine iznosio je 1.807.144 (15,8% ukupnih noćenja turista u Republici
Srbiji u istom periodu), što je za 29,5% više u odnosu na isti period 2021. godine.
U ukupnom broju noćenja turista u Vojvodini u posmatranom periodu, 51,7% su bila
noćenja domaćih, a 48,3% noćenja stranih turista. U odnosu na period januar –
novembar 2021. godine, broj noćenja domaćih turista povećan je za 10,2%, a broj
noćenja stranih turista za čak 59,6%.
SPOLJNA TRGOVINA
Ukupna spoljnotrgovinska robna razmena AP Vojvodine u periodu januar –
novembar 2022. godine iznosila je 20,5 mlrd evra (34,6% spoljnotrgovinske
robne razmene Republike Srbije u istom periodu), što je za 40,5% više u odnosu
na razmenu ostvarenu u istom periodu 2021. godine. Izvoz robe je ostvaren u
vrednosti od 8,5 mlrd evra (rast od 24,0% mg), a uvoz u vrednosti od 12,0 mlrd evra
(rast od 55,3% mg). Iz spoljnotrgovinske robne razmene je zabeležen deficit u
vrednosti od 3,4 mlrd evra. Zbog znatno većeg rasta uvoza od izvoza, pokrivenost
uvoza izvozom je opala sa 89,4% na 71,4%. Posmatrano po nameni, u strukturi i izvoza
i uvoza AP Vojvodine u periodu januar – novembar 2022. najveće učešće
tradicionalno imaju intermedijarni proizvodi (38,7% učešće u izvozu, odnosno
31,4% učešće u uvozu).
PRIVREDNA KOMORA VOJVODINE
Najznačajniji izvozni proizvodi AP Vojvodine u prvih jedanaest meseci
2022. godine su setovi provodnika za paljenje (4,6%), delovi za elektromotore
i električne generatore (3,1%) i kukuruz (2,9%), dok su na strani uvoza to
nafta (16,5%) i gas (12,2%). Glavne destinacije vojvođanskog izvoza su Nemačka
(16,8%), Bosna i Hercegovina (9,7%) i Italija (9,7%), dok je najveći uvoz zabeležen
iz Ruske Federacije (17,4%), Nemačke (13,4%) i Iraka (8,6%).
REGISTROVANA ZAPOSLENOST
U trećem kvartalu 2022. godine ukupan broj zaposlenih u Republici Srbiji
iznosio je 2.308.955, što je za 21.496, odnosno za 0,9% više u odnosu na isti kvartal
2021. godine, a za 4.299 lica, odnosno 0,2% više u odnosu na prethodni kvartal. U
Vojvodini je na kraju trećeg kvartala 2022. godine ukupan broj zaposlenih
iznosio 578.006 (što čini 25,0% ukupno zaposlenih u Republici Srbiji u istom
periodu), što je za 0,1% ili 758 lica manje u odnosu na isti period prethodne godine,
a za 0,2% ili 1.402 lica manje u odnosu na prethodni kvartal. Zaposleni u pravnim
licima čine 79,6% ukupnog broja registrovano zaposlenih u AP Vojvodini u trećem
kvartalu 2022. godine, 17,5% su preduzetnici i zaposleni kod njih i lica koja
samostalno obavljaju delatnost, a preostalih 2,9% su registrovani individualni
poljoprivrednici.
NEZAPOSLENOST
Prema evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje (NSZ), u Republici
Srbiji je na kraju novembra 2022. godine bilo 428.956 nezaposlenih lica, što
je za 0,1% više u odnosu na prethodni mesec, a za 10,9% manje u odnosu na novembar
2021. godine. U Vojvodini je na kraju novembra 2022. godine, prema evidenciji
NSZ, bilo 87.178 aktivno nezaposlenih lica (što čini 20,3% ukupno
nezaposlenih u Republici Srbiji u istom periodu), što je za 0,5% ili 451 lice
više u odnosu na prethodni mesec, a za 11,3% ili 11.062 lica manje u odnosu
na novembar prethodne godine. Manji broj nezaposlenih lica u odnosu na
novembar prošle godine zabeležen je u svim oblastima Regiona Vojvodine
pojedinačno posmatrano.
ZARADE
Prosečna bruto zarada u Republici Srbiji za period januar – oktobar 2022.
godine iznosi 101.627 dinara, a neto 73.649 dinara. U odnosu na isti period
prošle godine, rast bruto zarade iznosio je 14,0% nominalno, odnosno 2,4% realno,
dok je rast neto zarade iznosio 13,9% nominalno, odnosno 2,3% realno. Najvišu
prosečnu neto zaradu beleži sektor Računarsko programiranje, konsultantske i s
tim povezane delatnosti (241.421 dinara), a najnižu Delatnost pripremanja i
posluživanja hrane i pića (41.925 dinara). Prosečna bruto zarada u AP
Vojvodini u periodu januar – oktobar 2022. godine iznosila je 96.692 dinara,
a prosečna neto zarada 69.977 dinara. U odnosu na isti period 2021. godine,
prosečna i bruto i neto zarada zabeležile su nominalni rast od 14,2%. Najvišu neto
prosečnu zaradu u posmatranom periodu beleži Južnobačka oblast (77.940 dinara),
a najnižu Zapadnobačka oblast (61.235 dinara).
PRIVREDNA KOMORA VOJVODINE
ANKETA O RADNOJ SNAZI
Prema Anketi o radnoj snazi RZS-a, stopa zaposlenosti na nivou Republike Srbije
u trećem kvartalu 2022. godine iznosi 50,8% (u istom periodu prošle godine
iznosila je 50,0%), a stopa nezaposlenosti 8,9% (u istom periodu 2021. iznosila je
10,5%). Na nivou Regiona Vojvodine, u trećem kvartalu 2022. godine, beleži
se stopa zaposlenosti od 51,6%, a stopa nezaposlenosti od 7,4% (u trećem
kvartalu 2021. godine, stopa zaposlenosti u Vojvodini iznosila je 50,8%, a stopa
nezaposlenosti 8,8%)
*Podaci dostavljeni od strane Privredne komore Vojvodine.
Novi Sad,30. decembar 2022. godine
